در پروژه‌های ساختمانی، انتخاب صحیح پیچ و مهره نه‌تنها بر ایمنی و دوام سازه تاثیر مستقیم دارد، بلکه می‌تواند در کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت اجرا نیز نقش مهمی ایفا کند. با توجه به تنوع بالای انواع پیچ و مهره در بازار، آشنایی با معیارهای انتخاب و ویژگی‌های هر نوع، برای مهندسان و مجریان پروژه‌های عمرانی ضروری است. در این مقاله به بررسی نکات کلیدی جهت انتخاب پیچ و مهره مناسب در پروژه‌های ساختمانی می‌پردازیم.
اهمیت انتخاب پیچ و مهره مناسب در صنایع ساختمانی
امروزه با پیشرفت چشمگیر در صنعت تولید قطعات ماشینی و کارگاهی، نیاز بازار به استفاده از پیچ و مهره های مناسب با چنین تجهیزاتی افزایش یافته. صنعت ساختمانی یکی از اصلی ترین شاخه های این پیشرفت محسوب میشود. به همین بهانه پیچ یا مهره هایی که در ساختمان سازی توسط مهندسین و مجریان انتخاب و بکارگرفته می شود نقش بسزایی در ایمن کردن پروژه ها دارند.
نقش پیچ و مهره در ایمنی سازه
پیچ و مهره ها در صنعت ساختمانی تنها جهت برقراری اتصال نیستند؛ این ابزارها نقش اصلی را در ایمن کردن سازه، حفظ پایداری تعادل و عملکرد صحیح سازه ها هستند. اگر این قطعات از نظر فنی دچار ایراد و ضعف باشند تهدیداتی مانند فروپاشی سازه، ازهم گسیختگی یا حتی فروپاشی بخشی از سازه را بدنبال خواهد داشت. در سازه‌های فلزی یا سازه‌هایی با بارهای متغیر، انتخاب نوع مناسب پیچ و مهره و رعایت گشتاور بستن آن‌ها نقش حیاتی دارد.
واکنش کیفیت اتصال در دوام ساختمان
کیفیت اتصال بین قطعات مختلف در سازه، بصورت مستقیم در طول عمر و حفظ عملکرد آن تاثیر میگذارد. درصورتی که این اتصالات با استفاده از پیچ های نامناسب انجام شود، در بلندمدت شاهد شل شدگی قطعه ها، زنگ زدگی و کاهش بار توان در نقاط حساس سازه میشود. این نکته در مناطقی با تغییر زیاد آب و هوا و مناطق زلزله خیز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. استفاده از اتصالات دقیق و رعایت اصول فنی در انتخاب و نصب پیچ و مهره، یکی از عوامل کلیدی در افزایش دوام و کاهش نیاز به تعمیرات سازه است.
معیارهای انتخاب پیچ و مهره در پروژه‌های عمرانی
انتخاب پیچ و مهره در پروژه های عمرانی نیازمند دقت به چند عامل مهم است که بصورت مستقیم بر روی عملکرد، دوام و عمر مصالح پروژه تاثیر میگذارد.
این معیار ها موارد مختلفی را شامل میشود که هرکدام به اندازه ای در حفظ و پایداری پروژه عمرانی و ساختمانی ما تاثیر میگذارد.
- نوع بار وارده : هر اتصال امکان دارد که تحت بارهای کششی، فشاری یا برشی قرار بگیرد. به عنوان مثال در محل هایی که بار کششی زیاد است استفاده کردن از پیچ های فولادی گرید 8.8 روبه بالا مناسب است.
- نوع مصالح : نوع سطح و آلیاژ اتصال در انتخاب پیچ اهمیت زیادی دارد. بطور مثال برای سازه های فلزی بکارگیری پیچ جوشی یا پیچ‌خور گزینه مناسب تری است. در حالی‌که برای بتن می‌توان از پیچ‌های انکر یا کرپی استفاده کرد.
- وضعیت دما و رطوبت : اگر پروژه در محیط‌های مرطوب، خورنده یا صنعتی اجرا میشود، باید از پیچ و مهره‌هایی با پوشش گالوانیزه یا جنس ضدزنگ استفاده کرد تا در برابر زنگ‌زدگی مقاوم باشند.
- سطح مقاومت : پیچ های با گرید مشخص مثل ۸.۸ یا ۱۰.۹ طبق استانداردهای DIN یا ASTM دارای مقاومت مشخصی هستند. در پروژه‌های عمرانی باید حتما از پیچ و مهره‌های دارای مشخصات فنی معتبر استفاده شود.
معرفی پیچ های پرکاربرد در سازه های فلزی و بتنی
پس از اینکه با انواع معیارهای انتخاب پیچ در حوزه عمرانی آشنا شدید، اکنون باید راجب پیچ های پرکاربرد در این صنایع اطلاعات کسب کنید و بدانید که هر دسته از پیچ برای کدامیک از نوع اتصالات در پروژه ها استفاده می شوند؛ در ادامه مطلب سه نوع پیچ کرپی، جوشی و استوانه مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.
پیچ کرپی؛ مناسب برای اتصالات نیمه‌ثابت با بار بالا
پیچ کرپی از پراستفاده ترین نوع پیچ ها در زمینه پروژه های ساختمانی و صنعتی است که بکارگیری آن معمولا برای اتصالات سنگین و محل هایی که نیازمند تحمل بار با توان بالا هستند انجام میشود. طراحی این پیچ به گونه ای است که در برابر بار کششی و مقاومتی، استقامت قابل قبولی را از خود نشان میدهد.
از این پیچ در بستن قطعات به سازه‌های فلزی، صفحات بیس‌پلیت، و سازه‌هایی که نیاز به نگهداری در محل بدون جوشکاری دارند استفاده میشود. این پیچ‌ها معمولا در شکل‌های U، L، عصایی و کج رومانی تولید می‌شوند.
مشاهده و اطلاعات بیشتر درباره پیچ کرپی
پیچ جوشی؛ اتصال دائم برای سازه‌های فلزی
یکی دیگر از مورد استفاده ترین پیچ های صنایع ساختمانی مدل جوشی است؛ این پیچ به علت منحصربفرد بودن در استفاده و نحوه اتصال خود، بیشتر برای پروژه و مکان هایی استفاده میشود که نیاز به یک اتصال دائمی باشد.
پیچ جوشی برخلاف سایر پیچ ها مانند کرپی و استوانه، با فرایند جوشکاری روی سطوح قرار می‌گیرد و به همین دلیل میزان مقاومت و استحکام بالایی نیز به همراه خواهد داشت. این نوع بیشتر در اسکلت‌های فلزی، سازه‌های صنعتی و بخش‌هایی از سازه که دسترسی بعدی دشوار است استفاده می‌گردد.
مشاهده و اطلاعات بیشتر درباره پیچ جوشی
پیچ استوانه‌ای؛ مناسب برای کاربردهای صنعتی و مکانیکی
پیچ استوانه‌ای از سبک مدرن پیچ های تولیدی در بازار است. این نوع پیچ بدلیل ساختار و ویژگی های گل خود که دارای دو نوع دوسو و چهارسو می‌باشد، امکان بکارگیری در بسیاری از دستگاه های صنعتی و مکانیکی را دارد.
این پیچ‌ها اغلب دارای بدنه‌ای با دنده یکنواخت و دقیق هستند که باعث اتصال قوی‌تر و هم‌راستایی بهتر در قطعات فلزی میشود. استفاده از آن‌ها در مواردی که فضای نصب محدود است یا نیاز به باز و بست مکرر وجود دارد، توصیه میشود.
مشاهده و اطلاعات بیشتر درباره پیچ استوانه
نکاتی برای اجرای اصولی پیچ و مهره در پروژه‌ها
مرحله اجرای پیچ و مهره در پروژه ها دقیقا اندازه انتخاب آن ها اهمیت دارد به طوری که اگر حتی بهترین پیچ هارا برای پروژه انتخاب کرده باشید اما به اصول اجرا دقت نکنید ممکن است اتصال دچار ضعف یا خطر گسیختگی شود. در ادامه چند نکته کلیدی و اصولی را برای اجرای بهتر پیچ و مهره آورده شده است.
استفاده از واشر مناسب
واشر یکی از ابزارهایی است که با اندازه کوچک خود کارایی بسیاری دارد. انتخاب کردن میان انواع واشر ها (تخت، فنری، قفلی و بشقابی) بسته به نوع پیچ و میزان استحکام وارده در ناحیه مورد استفاده بسیار کیفیت اتصال، پایداری و استحکام پیچ و مهره بکارگیری شده را افزایش میدهد.
جلوگیری از شل شدگی
دقت به این مورد بیشتر برای سازه هایی توصیه میشود که بسیار در معرض ارتعاش، باد یا بارهای تکرارشونده قرار دارند. بنابراین استفاده از مهره قفلی، چاکنت یا چسب رزوه‌گیر صنعتی می‌تواند از بازشدن تدریجی پیچ‌ها جلوگیری کند.
نصب اصولی و استفاده از ابزار استاندارد
استفاده از ابزارهای مناسب (آچار بکس، بادی، یا دستی) باعث میشود پیچ و مهره‌ها بدون آسیب به دنده یا رزوه، محکم و اصولی بسته شوند. همچنین، تمیز بودن سطح اتصال و روان بودن رزوه‌ها در اجرای صحیح نقش مهمی دارد.
توصیه نهایی برای انتخاب پیچ و مهره ساختمانی
در انتخاب و ملاک قراردادن پیچ و مهره ها برای پروژه های عمرانی و ساختمانی گزینه های یکسانی وجود ندارد؛ نوع پروژه، شرایط محیطی، نوع اتصال و نوع مصالح، همگی در این انتخاب نقش دارند. پیشنهاد میشود قبل از خرید پیچ و مهره، مشخصات فنی سازه، نوع بار وارد بر اتصالات، و همچنین شرایط نصب به‌دقت بررسی شود.
همچنین درنظر داشته باشید اجرای اصولی پیچ و مهره در سازه نیز اندازه انتخاب آن در تاثیرگذاری قطعات پروژه نقش مهمی دارند.